Israël en de Palestijnse gebieden

Reisgids voor de bewuste bezoeker

Door het gehele jaar heen, maar vanaf maart tot oktober in het bijzonder, bezoeken vele tienduizenden Nederlandstalige toeristen Israël. De politieke en militaire situatie is, zoals bekend, wisselend en zorgt soms voor tijdelijke onderbrekingen in het reguliere reispatroon. De ervaring heeft geleerd dat na het opschorten van de militaire handelingen de bezoekersstroom weer op gang komt. Dat is niet verwonderlijk, omdat Israël en de Palestijnse gebieden de bezoeker heel veel te bieden hebben aan godsdienstige en culturele geschiedenis en ook aan natuur.

De reisgids die nu verschenen is, presenteert zich nadrukkelijk als een reisgids voor de bewuste bezoeker. Naast praktische informatie en aandacht voor de flora, fauna en keuken van Israël, biedt de gids de lezer allereerst de historische en bijbelse achtergronden van wat er te zien is in Israël en de Palestijnse gebieden. In de woorden van de auteur: Maar als u meer wilt zien dan wat u in een eerste oogopslag in het land tegenkomt en een verhaal daarachter wilt horen, dan is deze reisgids waarschijnlijk iets voor u. Want bergen oude stenen zijn niet zo interessant, tenzij ze wat te vertellen hebben.

Elf hoofdstukken zijn gewijd aan plaatsen (voorop natuurlijk Jeruzalem) en tochten die de bewuste bezoeker kan bezoeken en ondernemen. Hier komt het verhaal dat verteld kan worden aan bod en komen steden, dorpen, streken en gebouwen tot leven. De reisgids kan daarom vóór de reis, tijdens de reis en ook na afloop van de reis zijn dienst bewijzen. De reisgids Israël en de Palestijnse gebieden bevat ook een hoofdstuk om verder te lezen en registers van geografische namen van personen, zaken en bezienswaardigheden, van geciteerde bijbelteksten en van flora en fauna.

Ieder die Israël als reisdoel heeft gekozen, beschikt nu voor het eerst over een reisgids die verdieping, informatie en achtergronden in kort bestek combineert met praktische gegevens. De vele illustraties in kleur en het toegankelijke taalgebruik van de reisgids voor de bewuste bezoeker van Israël en de Palestijnse gebieden zullen het leesplezier positief beïnvloeden.

Informatie

Israël en de Palestijnse gebieden

Auteur

Piet van Midden

Prijs

€ 19,90

ISBN

978 90 211 4143 5

Omvang

192 pagina's

Uitvoering

paperback

Uitgever

Meinema

Meer

• Startpagina Israel

Voorproefje Israël en de Palestijnse gebieden

Woord vooraf

Er is geen land ter wereld met zo weinig vierkante kilometers en zoveel geschiedenis als Israël / Palestina. Wat wil je ook: het land lag op het kruispunt van drie continenten. Wie van Afrika naar Europa of Azië wilde reizen, of omgekeerd, kwam erdoorheen. Een doortochtland dus. Je zult er maar wonen. Het land van melk en honing was in elk geval geen luilekkerland.

Deze reisgids is eigenlijk een handboek voor de geïnteresseerde reiziger. Als u wilt weten waar de gezelligste terrassen liggen en welke hotels echt waar voor hun geld bieden, kunt u beter een toeristengids kopen. Maar als u meer wilt zien dan wat u in een eerste oogopslag in het land tegenkomt en een verhaal daarachter wilt horen, dan is deze reisgids waarschijnlijk iets voor u. Want bergen oude stenen zijn niet zo interessant, tenzij ze wat te vertellen hebben. En dat is in Israël dikwijls het geval. Zo vaak, dat hier op geen enkele manier volledigheid is nagestreefd. Een reisgids waarin werkelijk alles wat u tegenkomt en van enig belang is, beschreven staat, bestaat trouwens nog niet. Hier hebt u dus een keuze in handen, een die gemaakt is op grond van de geschiedenis. Daarom staat er nogal eens een bijbeltekst vermeld. De boeken van Oude en Nieuwe Testament geven immers vaak boeiend commentaar bij wat u ziet. En daarom is ook de keuken in Israël wat uitvoeriger beschreven dan u doorgaans gewend bent van een reisgids. Het is namelijk ook een keuken met een oud verhaal.

In dit handboek vindt u weinig gegevens over demografische en economische zaken. Niet dat die niet van belang zouden zijn. Maar ze zijn zo veranderlijk in dit gebied, dat de data al onbruikbaar lijken eer ze zijn gedrukt. Maar wie even de moeite neemt naar de website van het Nederlandse Ministerie van Buitenlandse Zaken te surfen en dan even doorklikt op 'Reizen en Landen' en daarna op 'Landen' klikt, krijgt Israël en ook de Palestijnse Gebieden in het keuzemenu. Met ruimschoots actuele informatie, inclusief nuttig consulaire gegevens.

Israël en de Palestijnse gebieden zijn nogal eens negatief in het wereldnieuws. Vaak krijgen reizigers te horen: 'Durf je daar dan naar toe?' Dat heeft meer met beeldvorming te maken dan met de werkelijkheid. Toeristen hebben het er doorgaans zeer goed. Uiteraard reist iedereen altijd en overal op eigen risico. Wanneer u zonder reisorganisatie de Palestijnse gebieden in wilt gaan, is het noodzakelijk vooraf te informeren bij de betreffende autoriteiten of u daar verstandig aan doet. Het hangt er uiteraard ook vanaf om welke delen van de Palestijnse Autoriteit het gaat. Veel toeristengroepen bezoeken dagelijks Betlehem en Jericho, zonder enig probleem. Maar op de noordelijke Westbank en vooral in Gaza ligt dat anders. Een reis naar Israël en de Palestijnse Gebieden heeft doorgaans maar één probleem: er blijft nog zoveel over om te zien en je wilt daarom nog een keer terug. Graag wil ik Drietour Reizen in Driebergen bedanken voor de gelegenheid die het bedrijf mij bood vele malen naar Israël af te reizen. En mijn vriend Israel Yaoz, professioneel gids in Israël, voor zijn bereidheid mijn manuscript te lezen en van commentaar te voorzien. Ik heb veel van zijn opmerkingen overgenomen. Een woord van dank aan Bas Ligthart is ook op zijn plaats. De mooiste foto's in deze gids zijn van zijn hand.

Ten slotte: de weergave van Hebreeuwse woorden is om praktische reden niet altijd consequent.

Een inspirerende reis gewenst!

Piet van Midden

De voorgeschiedenis

Kalk, kalk en nog eens kalk. Wie in Israël en in het middenwesten van Jordanië rondreist, kan er niet omheen: hier heeft ooit de zee huisgehouden. De kalklagen zijn gevormd toen de zee nog vrij spel had op de bodem die later het kalkrotsachtige land van Judea, Samaria en Galilea zou vormen. Israël ligt op de grens van drie continenten: Europa, Azië en Afrika. De landmassa's bewogen, drukten in verschillende fasen het land op tot bergen in de richting noordzuid maar veroorzaakten ook de enorme breuk die van de Beqa, de grote vallei in Libanon, via het Jordaandal, Dode Zee, de Arava-vallei en Golf van Eilat helemaal doorloopt tot het Victoriameer in Afrika. Ooit stond de Middellandse Zee in open verbinding met de Indische oceaan via wat nu het Jordaandal en de Jizreëlvlakte is.

Lang is het een 'beweeglijk gebied' gebleven. Aardbevingen kwamen er met een zekere regelmaat voor. De laatste grote schok was in 1927, waarbij Sichem, het huidige Nablus, grotendeels werd verwoest. Tot de dag van vandaag worden lichte aardschokken gemeten en gedoofde vulkanen vinden we op verschillende plekken. Het basalt, gesteente van vulkanische oorsprong, ontleent zijn naam zelfs aan een gebied in deze regio: basanitès lithos: 'gesteente van Basan'. Basan is de streek ten noord-oosten van het Meer van Galilea.

De geologische voorgeschiedenis heeft de historie van het land en zijn bevolking vergaand bepaald. De bergen die in een noordzuidlijn ontstonden, maakten verkeer noord-zuid gemakkelijk maar oost-west moeilijk. Alleen de Jizreëlvlakte die tussen Samaria en Galilea ligt, is er een comfortabele oost-west route. Ten oosten van Jordanië bevindt zich bovendien de moeilijk toegankelijke Syrische woestijn en aan de westkant wordt het land door de Middellandse Zee begrensd. Het verkeer wordt dus als het ware in een trechter gedwongen. En verkeer was er volop: handelaars en legers van Egypte naar de cultuurgebieden aan de Eufraat en de Tigris en in Centraal Anatolië, en in omgekeerde richting. Wie in Kanaän woonde kreeg dus veel - en vaak ongewenst - visite. De bezoekers lieten naast gebrandschatte gebieden ook veel culturele sporen na. Spreken over 'de Kanaänitische of bijbelse cultuur' is dus wat riskant. Het is immers al gauw een mengelmoes van invloeden van buiten, vermengd met meer streekeigen culturele achtergronden.

Van de planten- en dierenwereld geldt hetzelfde: van huis uit is die rijk gemengd, met soorten uit Europa, Azië en Afrika. Daarbij komt nog een zaak van belang: het land heeft nauwelijks rivieren die cultuur mogelijk maken. De Jordaan ligt in een diep dal, en loopt van 200 meter beneden de zeespiegel bij het Meer van Galilea tot minus 400 als ze uitmondt in de Dode Zee. Bovendien vergemakkelijkte het enorme verval het gebruik van de rivier niet. De Jordaan kreeg er zelfs zijn naam door: 'de afdaler' ofwel: de rivier met het grote verval. In Egypte, Tweestromenland en in Klein Azië konden enorme culturen ontstaan door de rivieren die het land van vruchtbaar slib en betrouwbaar drinkwater voorzagen. In Kanaän was dat niet mogelijk.

Waarom kozen mensen dan toch deze regio ooit uit om zich er te vestigen? Dat heeft onder andere te maken met de woorden waarmee dit hoofdstukje begint: 'Kalk, kalk en nog eens kalk.' Wie een schoolkrijtje in een glaasje water steekt, ziet hoe het poreuze krijt zich volzuigt. Dat is met de dikke krijtlagen in Israël niet anders. Veel regenwater loopt niet direct weg via de wadi's ('winterriviertjes') naar Jordaandal of Middellandse Zee, maar verdwijnt in de grond en blijft daar staan op ondoordringbare onderlagen, zoals bijvoorbeeld van basalt. Zo ontstaan onzichtbare reservoirs. Het water zoekt ondergronds langzaam zijn weg naar het laagste punt en Jordaandal bij Jericho komt vooral in de grote en diepe breuk, het Jordaandal aan het licht. Zo ontstaan bronnen, die ook blijven lopen in de zomer, als het allang niet meer heeft geregend. Afhankelijk van de winterregens bevatten de bergen meer of minder water en vinden we er op de laagste punten dus ook meer (of meer water gevende) of minder bronnen. Boven het Meer van Galilea zijn het er zelfs meer dan honderd! Maar we vinden ze ook midden in de woestijn van Juda, bijvoorbeeld Engedi (Ein/En = bron). Bij de bronnen werd bewoning mogelijk. En de naburige bergen boden bescherming. Dat zijn twee belangrijke voorwaarden voor een nederzetting in oude tijden.

!!Inhoud


1 WOORD VOORAF
2 DE VOORGESCHIEDENIS
3 HET KLIMAAT
Neerslag
Gemiddelde temperaturen 
Hoogte- en temperatuurverschillen 
Zonnige dagen


4 FLORA EN FAUNA 
De flora 
De fauna 


5. EEN KIJKJE IN ISRAËLS KEUKEN 
Wat is kosjer en wat niet? 
Wat je op de spijskaart kunt vinden 
Enkele feestgerechten 


6. PRAKTISCHE GEGEVENS 
De reis 
Paspoorten en visa 
Geld 
Medicijnen, gezondheid 
Kleding 
In geval van nood / communicatie


7. ISRAËL: WAAR DE RELIGIES ELKAAR ONTMOETEN 
Jodendom
Christendom 
Islam
Samaritanen 
Druzen



8. DE GESCHIEDENIS VAN LAND EN BEVOLKING 
Van nieuwe steentijd tot de bronstijd (7500-3150) 
De bronstijd in Kanaän (3150-1200) 
De aartsvaders 
De ijzertijd (vanaf 1200) 
Tijd van bewoning door de Israëlieten (-587) 
De maatschappij
David 
Het noordelijk koninkrijk Israël
Het zuidelijk koninkrijk Juda 
Na de ballingschap (536-)
Herbouw van tempel en muren 
Alexander de Grote en zijn opvolgers 
Herodes de Grote 
De joodse opstanden
De Arabieren en de kruistochten
De nieuwe tijd 
Palestina rond de twee wereldoorlogen
De joodse staat 


9. JERUZALEM: EEN BEKNOPTE GESCHIEDENIS TOT 586 v.Chr. 
Stad van David 
De neergang 


10. JE KOMT HET LAND BINNEN EN WAT GA JE ZIEN? 
Jeruzalem 
Jeruzalem vanaf de Olijfberg 
Palmzondag 
Naar Getsemane 
Via Dolorosa 
De Kerk van het Heilig Graf
De Tempelberg en omgeving 
De joodse wijk in de oude stad 
Overige plaatsen in en om de oude stad 
De Tunnel van Hizkia
Sint Petrus in Gallicantu – De Kerk van het Hanengekraai 
De Armeense wijk 
De Citadel 
De nieuwe stad 
Knesset en Menora
Israël Museum, Bewaarplaats van het Boek (Shrine of the Book) 
Model van de Tweede Tempel
Herzl-berg en de begraafplaats 
Yadvashem
Ein Karem 
Hadassa Ziekenhuis – de ramen van Chagall 


11. VAN JERUZALEM NAAR HET DODE ZEE-GEBIED 
De Dode Zee
Qumran 
Engedi 
Masada 


12. VAN JERUZALEM NAAR HET JUDESE BERGLAND
Betlehem
Hebron 
Arad 


13. VAN JERUZALEM NAAR EILAT VIA DE NEGEV 
Berseba 
Mamshit (Kurnub) 
Shivta
Sede Boqeer
Ein Avdat 
Avdat 
Mitspe Ramon 
De Negev 
Eilat 

14. VANUIT JERUZALEM NAAR DE NOORDELIJKE WESTBANK
Ramalla
Nablus
Samaria - Sebastia 

15. VANUIT JERUZALEM NAAR HET NOORDEN 
De afdaling
Jericho
Bet-Sean 
Gan hashelosha / Sachne 
Bet Alfa 
Ma'ayan Charod
Belvoir - Kokav Hayarden 

16. RONDOM HET MEER
Jardeniet 
Hamat Tiberias 
Tiberias 
Ginosar 
Korazin 
Berg van de Zaligsprekingen 
Tabgha 
Kafarnaüm 
Kursi 
Hamat Gader (al-Hamma) 

17. VANUIT TIBERIAS NAAR HET NOORDEN
Tsfat (Sefat, Safed) 
Hasor 
Hula 
Tel Dan 
Banjas 
De Golan, noordkant 
Birkat Ram en Kuneitra 
De Golan, zuidkant 

18. VANUIT TIBERIAS NAAR HET WESTEN 
Kana 
Nazaret 
Sippori - Sefforis 
Bet Shearim 
De Karmel 
Haifa en de Bahaïs 
Akko, kruisvaarderstad 
De Jazzar Moskee 
Nes Ammim 
Achziv en Rosh Haniqra


19. HET WESTEN
Caesarea Maritima 
Megiddo 
Tel Aviv - Yafo 


20. HET GEBIED VAN DE FILISTIJNSE STEDEN 
Askelon 
Gaza


21 OM VERDER TE LEZEN 

22 REGISTER VAN GEOGRAFISCHE NAMEN 

23 REGISTER VAN PERSONEN, ZAKEN EN BEZIENSWAARDIGHEDEN 

24 REGISTER VAN GECITEERDE BIJBELTEKSTEN 

25 REGISTER VAN FLORA EN FAUNA